Jeśli o nazywanie piwa chodzi, już dawno do lamusa odeszło określenie „złoty trunek„. W ten sposób mówiono o piwie w czasach, gdy na półkach w sklepach znaleźć można było jedynie koncernowe eurolagery, nieznacznie jedynie różniące się między sobą złoto-żółtą barwą. Moda na ten synonim piwa przyjęła się, chociaż już od początków jego historii wiedziano, że może mieć ono wiele kolorów. Obecnie zapaleni miłośnicy rzemieślniczego piwa wypowiedzieli małą wojnę „złotemu trunkowi” i nie godzą się już na nazywanie piwa w ten sposób. Czy słusznie? Naszym zdaniem jak najbardziej tak! Piwo bowiem może mieć pełną gamę kolorów – od słomkowego, jasnozłotego, po ciemnobrązowy, a wręcz czarny. A dzięki owocowym dodatkom, może być ono nawet czerwone, różowe czy nawet fioletowe!

Od czego zatem zależy kolor piwa? W jaki sposób się ją określa? I czy da się rozpoznać piwo tylko po kolorze?

Skale EBC i SRM

Do określania barwy piwa stosuje się jednostki EBC lub SRM. Jednostka EBC opracowana została przez European Brewery Convention – (Europejską Konwencję Piwa) – międzynarodową instytucję określającą normy przygotowania słodu i warzenia piwa. Jednostka EBC używana jest do określenia barwy piwa lub słodu. Im wyższa jednostka na skali, tym ciemniejszą barwę ona określa. Skala EBC jest skalą otwartą, co oznacza, że nie jest jednoznacznie wskazana jednostka wyrażająca najciemniejsze piwo czy słód. Większość piw jednak mieści się w przedziale 1-80, gdzie 80 wyraża kolor tak ciemny, że jest on niemal (a może jest już) czarny. Słody określane w jednostkach skali EBC mogą osiągać jednak znacznie wyższe wartości.

Skala SRM (Standard Reference Method) wywodzi się z USA i służy ona do określania barwy piwa oraz brzeczki. Jest ona dość analogiczna do skali EBC, jednak nie jest ona używana w Europie. Stosunek jednostek SRM do jednostek EBC wynosi 1:1,97, natomiast stosunek jednostek EBC do jednostek SRM wynosi 1:0,508.

Każdy styl piwny ma dość ściśle określone widełki na skali barw. I tak na przykład piwo w stylu Bitter w skali EBC powinno mieścić się między 12 a 36, a z reguły ciemniejszy od niego Koźlak między 28 a 56.

Skąd w piwie bierze się kolor?

Podstawowym składnikiem odpowiedzialnym za barwę piwa jest użyty przy warzeniu słód – dodatek ciemnego słodu wyraźnie przyciemnia kolor otrzymanego trunku. Czasami nawet niewielka ilość mocno palonego słodu może znacznie wpłynąć na barwę piwa.

Na ostateczny kolor piwa mogą wpłynąć też drożdże oraz chmiel, które mają znaczenie przy klarowności, a co za tym idzie także barwie piwa – mętne piwa, tzw. „hazy” mogą powodować wrażenie, że piwo jest jaśniejsze.

Także metoda warzenia piwa ma wpływ na to, jaki otrzymamy kolor. Podczas zacierania istotny jest poziom pH wody – im wyższe, tym ciemniejszy otrzymamy kolor. Nie bez znaczenia jest także czas gotowania zacieru – im dłużej, tym piwo będzie ciemniejsze.

Ostatnim, najbardziej oczywistym elementem wpływającym na barwę wydają się być dodatki. Użyte podczas warzenia owoce, kwiaty czy przyprawy znacząco mogą zmienić ostateczny kolor piwa, czasami odchodząc daleko od żółto-bursztynowo-brązowej skali. Do piw coraz częściej dodaje się także różnego rodzaju naturalne i sztuczne barwniki. W branży browarniczej dość powszechnie wykorzystuje się naturalne ekstrakty słodowe – ich głównym celem jest przyciemnienie koloru, ale niektóre z tych produktów mogą także wpływać na smak czy aromat piwa. Popularność na półkach z kraftowym piwem (choć budzącą dużo kontrowersji wśród osób związanych z branżą piwną) zdobyły także piwa z brokatem czy barwione przy pomocy sztucznych barwników na „tęczowe” kolory – zielony, niebieski itp. Czy to dobry kierunek dla piwowarstwa rzemieślniczego? Na to pytanie browary muszą już odpowiedzieć sobie same.

Czy kolor może nam powiedzieć coś o piwie?

Jak już wspomniane zostało na początku, piwo może przybierać naprawdę różne kolory. Barwa sama w sobie nie determinuje więc czy piwo będzie dobre czy nie, ani też nie powie nam wiele o tym jak piwo będzie smakować. Oczywiście posługując się domysłami i metodą prawdopodobieństwa możemy podejrzewać, że np. ciemniejsze piwa częściej będą zawierać nuty kawy czy kakao, a w bursztynowych znajdziemy aromaty karmelu i toffi, jednak są to tylko spekulacje i raczej nie powinien być to czynnik determinujący nasz wybór.

Mitem jest także, że ciemne piwa zawierają więcej alkoholu. Na zawartość alkoholu w piwie wpływa zawartość ekstraktu (ilość cukru pochodzących ze słodów podczas zacierania) – o tym więcej możecie przeczytać w artykule poświęconym szerzej ekstraktowi i zawartości alkoholu w piwie. Ekstrakt natomiast nie wpływa na kolor piwa, dlatego też zarówno wśród ciemnych piw można znaleźć te bardzo lekkie, a niektóre z jasnych piw mogą zaskoczyć nas swoją mocą.

Tak naprawdę, tak jak nie należy oceniać książki po okładce, tak też nie powinno się oceniać piwa po kolorze. Skale EBC oraz SRM stworzone zostały głównie dla profesjonalistów i pomagają w odpowiedniej klasyfikacji piw. Jeśli piwo zostaje na przykład zgłoszone do konkursu takiego jak Greater Poland sędziowie z całą pewnością zwrócą uwagę na to, czy barwa piwa odpowiada kategorii do jakiej zostało ono zgłoszone, jednak waga tej oceny nie będzie znacząco wpływać na ostateczny wynik – bardziej niż kolor liczy się bowiem smak i uczucie jakie piwo zostawia w ustach.

Chcecie więcej?

• Dowiedz się dlaczego barman płucze szkło przed nalaniem do niego piwa. oraz dlaczego w dobrym pubie nie dostaniesz piwa w zmrożonej szklance.
• Sprawdź też co to jest IBU i dlaczego wszyscy o to pytają.
• Jeśli zastanawiałeś się kiedyś czemu piwo się pieni, tu znajdziesz odpowiedź.